Nói đến Huế, người người nghĩ ngay đến những phong cảnh nên thơ, tưởng đến những kỷ niệm êm đềm, những vết tích của thời xưa để lại… Ngoài những công trình, những danh lam thắng cảnh nổi tiếng, thì việc ngồi thuyền rồng nghe câu hát du dương là việc không nên bỏ qua khi đến xứ Huế mộng mơ này.
- Du lịch giữa mùa dịch: Hóa thân thành người H’Mông thăm đồi chè Trái Tim ở Mộc Châu
- Du lịch giữa mùa dịch: Chùa Ba Vàng – vẻ đẹp thanh tịnh nơi cõi Phật
“Dập dềnh sóng vỗ mạn thuyền
Ngồi nghe ca Huế mà lòng bâng khuâng!
Tương tư với nguyệt cùng mây
Hỏi non nước ấy đắm say bao tình?”
Huế vốn là vùng dân ca nổi tiếng với những điệu hò mái nhì, mái đẩy, khoan thai, dàn trải, ngọt ngào như tâm hồn người dân xứ Huế. Những câu từ ngọt ngào đó được ví von như những điệu lý bay bổng, mượt mà như lý con sáo, lý hoài xuân, lý tình tang, lúc thì êm dịu lúc lại ngân vang, da diết như phép ẩn dụ nói lên nội tâm con người. Ngoài ra tôi còn được biết, bên cạnh dòng nhạc dân gian, Huế còn một dòng nhạc khác là nhạc cung đình trang trọng, như: giao nhạc, miếu nhạc, ngũ tự nhạc, đại triều nhạc, thường triều nhạc, yên nhạc.
Song, sau một ngày tham quan cố đô và các lăng tẩm, tôi đã tranh thủ tận hưởng những câu hát trên dòng Hương Giang. Đặt chân lên thuyền rồng, tôi có cảm giác khá lạ, chắc một phần là vì đây là nơi mà các vua chúa xưa hay ngự, hay một phần là vì không gian cổ kính, khang trang?
Chưa kể, bên trong khoang thuyền là các nhạc cụ như đàn nguyệt, đàn bầu, đàn tranh, sáo, phách… được chuẩn bị rất chu đáo. Bên cạnh đó là các nhạc công, ca công đều là những nam thanh, nữ tú trông rất duyên dáng, đằm thắm và nhẹ nhàng. Các anh nhạc công thì mặc áo the, quần thụng đầu đội khăn xếp, các chị thì khoát trên mình những chiếc áo dài lả lướt, miệng cười rất duyên.
Rồi thuyền từ từ rời bến, gió thổi man mát, những ánh đèn le lói tạo nên không gian huyền ảo cùng tiếng vỗ dập dìu của dòng Hương Giang như tạo nên bầu không khí huyền hoặc, xưa cổ. Bất chợt thuyền tắt máy, rồi lặng lờ trôi dưới cầu Tràng Tiền.
Tiếng xênh, tiếng phách, tiếng đàn, cùng khúc nhã nhạc cung đình vang lên. Từng câu hò, câu hát, những màn đối đáp thanh tao, nhẹ nhàng lúc thì trầm lúc lại bổng, cất lên như đưa những người đang ngồi trong khoang thuyền quay về cái không khí trang trọng nhưng vẫn thân thuộc của cả một thời kỳ quá vãng.
Thật sự mà nói, ca Huế là một môn nghệ thuật độc đáo được sinh ra chỉ dành riêng cho người dân xứ này. Bởi không phải ai cũng có thể học được, không phải ai cũng hát đúng giọng điệu, và cũng không phải ai cũng có thể cảm được sự tinh túy trong từng câu ca bình dị.
Muốn nghe ca Huế, muốn hiểu người Huế, muốn biết về đời sống giản dị của Huế, thì hãy bình tâm, an nhiên và ngẫm từng câu, từng từ trong từng câu hát. Đó là một sắc thái riêng, đặc trưng riêng của nhã nhạc cung đình mà “không nơi nào có được”.
Quả thật, được nghe ca Huế là điều vinh dự lớn nhất của tôi. Bởi ca Huế không phải loại hình nghệ thuật dễ thích nghi với thời đại, mà nó thường kén người nghe. Một khi đã nghe, đã hiểu được ta mới thấy từng câu từng trong lời hát như đưa tâm hồn ta vào một miền ký ức sâu thẳm nhuộm tím lòng người. Và đâu đó tôi chợt nhận ra rằng, đằng sau giọng ca ngọt ngào ấy là nội tâm, là tiếng lòng của người con gái Huế âm thầm, kín đáo và cũng rất tinh tế.
Tôi đoán rằng người dân xứ Huế rất trân trọng, yêu quý và muốn gìn giữ nét đẹp ca Huế trên sông Hương như một tài sản văn hóa vô giá của mảnh đất này. Dù trải qua bao nhiêu thăng trầm của lịch sử, ca Huế vẫn trường tồn cho đến hôm nay và mai sau. Nghe ca Huế trên thuyền rồng như thú vui tao nhã, món ăn tinh thần mà bất cứ du khách nào đến với Huế đều phải thưởng thức một lần. Vì có người nói rằng: “nếu chưa nghe ca Huế trên sông Hương thì xem như chưa một lần đến Huế”.
Lê Thanh Lượng
